Nội lực Sông Đà: Nhìn từ thủy điện Sê San 3A

Nhà máy thủy điện Sê San 3A với 2 tổ máy, công suất 108 MW được khởi công xây dựng từ cuối năm 2003 tại địa bàn xã Yakhai huyện Yagrai, tỉnh Gia Lai. Đây là dự án lớn do Tổng Cty Sông Đà làm chủ đầu tư xây dựng - vận hành và kinh doanh

Thợ cơ khí Sông Đà chế tạo và tổ hợp thiết bị Ảnh: T. Lộc

Lần đầu tiên sau hơn 40 năm, những người thợ Sông Đà quyết tâm thực hiện thành công việc xây dựng một nhà máy thủy điện lớn bằng tiềm năng, nội lực của mình trên mọi lĩnh vực mà không thuê chuyên gia và các lực lượng thi công xây lắp nước ngoài.

Bây giờ, ngồi ngẫm lại những vị lão thành đã vào tuổi thất thập trở lên có thâm niên gắn bó với nghề làm thủy điện như các ông Nguyễn Khắc Kiên, Phan Đình Đại, Trần Thọ Chữ, Bùi Thức Khiết, Thái Phụng Nê … thì khi xây dựng thủy điện đầu tiên ở Thác Bà- Yên Bái, thợ Sông Đà phải làm theo sự chỉ dẫn của các chuyên gia nước ngoài từ thiết kế đến các biện pháp thi công.

Ở Thủy điện Hòa Bình, cán bộ, kỹ sư và công nhân Sông Đà đã trưởng thành hơn nhiều, nhưng cũng vẫn phải nhờ đến gần 1.000 chuyên gia tư vấn và hướng dẫn thao tác các nghiệp vụ khoan, nổ, đào hầm và đắp đập…

Từ thập kỷ 90, những người thợ Sông Đà đến xây dựng Thủy điện Yaly ở Tây Nguyên thì chỉ còn cần có trên 60 chuyên gia nhưng phần lớn là chuyên gia tư vấn và người đi theo giám sát thiết bị công nghệ của nhà cung cấp.

Với đội ngũ hùng hậu trong nhiều năm kinh nghiệm được rèn luyện, tích lũy, HĐQT và tập thể lãnh đạo Sông Đà quyết định vươn lên tự đảm đương từ khảo sát - thiết kế - xây dựng và lắp đặt thiết bị - thí nghiệm - hiệu chỉnh và vận hành. Đây là những khâu quan trọng và chủ yếu nhất dẫn đến hoàn thành dự án. Không phải không có những khó khăn lo ngại, tuy nhiên Sông Đà lâu nay đã có một số công ty tư vấn có kinh nghiệm thiết kế.

Phó Tổng giám đốc Kỹ thuật Nguyễn Phụ Du nhớ lại thời kỳ đầu khi ông dẫn nhóm cán bộ kỹ thuật vào khảo sát, thiết kế để tìm ra mặt bằng xây dựng nhà máy. Ông Du đã đi nhiều núi, đến nhiều rừng tìm nơi làm thủy điện, nhưng đến Yakhai tìm nơi đặt nền cho Nhà máy Thủy điện Sê San 3A thì thật gian khổ gấp nhiều lần.

Suốt một năm trời ròng rã, nhóm khảo sát của Trần Đằng phải đi bộ luồn rừng tới 15-20km mỗi ngày để phát tuyến, dọn đường, ăn lương khô, ngủ võng bạt vì xa dân bản. Bệnh viện, chợ búa, thực phẩm phải qua đò, gùi hàng gần 1 ngày đường. Nhóm kỹ sư mỏ và trắc địa lần lượt thay nhau chịu những trận sốt rét mê man do khí độc và muỗi rừng, song không ai bỏ cuộc.

Ông Nguyễn Đình Phương và Văn Duẩn- Công ty Tư vấn Sông Đà Ucrin là những người đến thực địa để tìm hiểu xác định kích thước, hình thù của địa điểm đưa ra các thông số chính của dự án để xác lập thiết kế tổng thể.

Được biết, Thủy điện Sê San 3A không có trong Dự án ban đầu của Điện lực Việt Nam trên lòng sông Sê San. Gần một thập niên qua các lực lượng xây lắp cùng chủ đầu tư EVN đã và đang hoàn thành tốt những dự án trong sơ đồ 5 đã được xác lập. Đó là Thủy điện Yaly công suất 720MW, Thủy điện Sê San 3 công suất 260MW (đã đi vào vận hành) còn lại TĐ Pleikrong 100MW và TĐ Sê San 4 công suất 320MW sẽ được hoàn thành vào cuối năm nay.

Theo tính toán trong thiết kế khi làm thủy điện Sê San 3 đến Sê San 4 chừng 30km (dọc triền sông), khoảng cách này sẽ đẩy cột nước dâng cao và như vậy khi thực thi dự án Sê San 4 sẽ phải xây dựng một dập dâng lên cao trình lớn với chi phí tốn kém, thi công khó khăn và hiệu quả thấp.

Biết được thông tin này, lãnh đạo TCT Sông Đà (đơn vị đã góp công lớn trong việc hoàn thành xây dựng thủy điện Yaly và chính trong thời kỳ này TCT Sông Đà được Chính phủ giao cho làm tổng thầu Dự án Sê San 3 và Trưởng tổ hợp nhà thầu của cả hai công trình xây dựng Thủy điện Pleikrong và Sê San 4) đã lập dự án thông qua EVN, trình Bộ Công nghiệp, và được Chính phủ phê duyệt cho đầu tư xây dựng thêm một nhà máy công suất 108MW nằm giữa khoảng cách từ Sê San 3 đến Sê San 4, mang tên mới là Sê San 3A.

Nguồn : Tổng công ty Sông Đà