Dân là gốc là quan điểm nhất quán trong quá trình lãnh đạo của Đảng cộng sản Việt Nam, chính vì vậy các thế lực thù địch luôn tìm cách dụ dỗ, lôi kéo người dân tức là tấn công vào gốc rễ - nền tảng tư tưởng của Đảng ta. Nhưng một số cán bộ, đảng viên chưa nhận thức được hết vai trò trách nhiệm của mình với nhân dân, có những biểu hiện lợi dụng chức trách được giao, lạm dụng chức vụ, quyền hạn trong thi hành công vụ, cố ý làm trái, nhằm chiếm đoạt tài sản, làm sai lệch kết quả hoặc thông tin để trục lợi cá nhân….Từ đó vừa gây bức xúc trong nhân dân, làm tổn hại uy tín của Đảng và Nhà nước, vừa ảnh hưởng nghiêm trọng đến nền tảng tư tưởng của Đảng.
Phần 1: Thẳng thắn nhìn nhận thực trạng về nhận thức phương thức lãnh đạo của Đảng
Đảng lãnh đạo để đảm bảo quyền lực thực sự thuộc về nhân dân, Nhà nước thực sự của dân, do dân và vì dân. Hệ thống chính trị, nòng cốt là Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân. Đảng lãnh đạo thông qua Hệ thống chính trị mà Đảng là hạt nhân; lãnh đạo bằng tư tưởng, đường lối, chính sách và sự tiên phong gương mẫu, thường xuyên tự phê bình và phê bình của cán bộ, đảng viên; bằng thể chế hoá chủ trương, đường lỗi, chính sách của Đảng thành pháp luật của Nhà nước; sự vận động, thuyết phục nhân dân thực hiện đường lối, chính sách của Đảng, giới thiệu đại biểu ưu tú vào bộ máy nhà nước và lãnh đạo thông qua công tác kiểm tra, giám sát. Đảng cầm quyền thông qua pháp luật, lãnh đạo bằng Hiến pháp và pháp luật. Cán bộ, đảng viên của Đảng phải chấp hành và đề cao tinh thần thượng tôn pháp luật. Đảng cầm quyền lãnh đạo Nhà nước; quyền lực của Đảng là quyền lực chính trị, thể hiện qua việc đề ra chủ trương, đường lối, còn quyền lực của Nhà nước là quyền lực quản lý xã hội trên cơ sở pháp luật.
Phương thức lãnh đạo của Đảng là đúng đắn, sáng rõ. Tuy nhiên, hiện nay vẫn còn một bộ phận cán bộ, đảng viên – những người được Đảng tin tưởng giao trọng trách vận động, thuyết phục nhân dân thực hiện đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng – lại chưa nhận thức đầy đủ vai trò của mình, có biểu hiện lạm dụng chức trách, chức vụ, coi thường kỷ cương, phép nước. Trong điều kiện đời sống vật chất, tinh thần của con người ngày càng thay đổi, nhu cầu hưởng thụ cao hơn, đã hình thành “môi trường” dễ xuất hiện các biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, như: “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá”. Những biểu hiện này ngày càng tinh vi, phức tạp, len lỏi trong cả tổ chức, cá nhân, đặc biệt ở một số cán bộ có chức vụ trong bộ máy nhà nước. Chủ nghĩa cá nhân ích kỷ, hẹp hòi, bị chi phối bởi lợi ích vật chất dẫn đến việc thiếu trách nhiệm, thiếu bản lĩnh trước Đảng, trước nhân dân.
Bên cạnh đó, thực tế cho thấy ở một số nơi, chính quyền chưa chủ động tiếp cận nhân dân, còn tư tưởng trông chờ, ỷ lại, thiếu quyết đoán, thiếu sâu sát trong quá trình triển khai chủ trương, chính sách. Nguyên tắc tập trung dân chủ ở một số địa phương chưa được thực hiện nghiêm túc, việc triển khai nghị quyết chưa tới chi bộ, chưa đến với nhân dân. Khi nghị quyết chỉ tồn tại trên giấy tờ, không được triển khai hiệu quả thì Đảng sẽ ngày càng xa rời quần chúng, dễ dẫn đến nguy cơ lớn, trực tiếp đe dọa sự tồn vong của Đảng và chế độ.
Phần 2 : Các yêu cầu mới trong xây dựng Đảng, hệ thống chính trị, gắn với bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng
Mục thứ nhất - Mới về nhận thức
Cần có sự thống nhất trong nhận thức về phương thức lãnh đạo của Đảng. Mỗi cán bộ, đảng viên phải nắm vững và thấu hiểu sâu sắc vai trò, trách nhiệm của mình trong việc triển khai đường lối, chủ trương của Đảng, tránh tư tưởng mơ hồ hoặc nhận thức chưa đầy đủ. Cần khẳng định và phát huy vai trò làm chủ của nhân dân, luôn lấy dân làm gốc, vun đắp niềm tin và sự ủng hộ của nhân dân đối với Đảng. Đảng không tồn tại tách biệt mà lãnh đạo Nhà nước và xã hội thông qua hệ thống chính trị, bằng những chủ trương, chính sách đúng đắn, hợp pháp, đáp ứng nguyện vọng chính đáng của nhân dân. Đây là tư tưởng xuyên suốt cần được quán triệt và thực hiện nghiêm túc.
Trong thời gian tới, hệ thống tổ chức bộ máy hành chính sẽ được sắp xếp lại theo hướng tinh gọn, hoạt động hiệu lực và hiệu quả với ba cấp: Trung ương, cấp tỉnh/thành phố và cấp xã/phường. Mô hình này nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, đảm bảo sự chỉ đạo thống nhất, sâu sát đến từng địa bàn và từng người dân. Do đó, chính quyền các cấp cần chủ động, linh hoạt trong việc tiếp thu ý kiến, giải quyết kịp thời những vấn đề phát sinh từ cơ sở. Đồng thời, trong bối cảnh Đảng tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo, mỗi cán bộ, đảng viên phải thấm nhuần sâu sắc và vận dụng linh hoạt phương thức này vào thực tiễn. Chỉ khi nhận thức đúng đắn và hành động quyết liệt, Đảng mới củng cố được lòng tin, tạo sự đồng thuận và phát huy sức mạnh đoàn kết toàn dân.
Để đánh giá khách quan vai trò và trách nhiệm của đội ngũ cán bộ, đảng viên, cần áp dụng phương pháp phân tích, so sánh. Phân tích, so sánh giữa những hệ lụy do suy thoái đạo đức, lối sống của một bộ phận cán bộ, đảng viên với những thành tựu mà đường lối đúng đắn của Đảng và Nhà nước đã mang lại cho nhân dân. Cách tiếp cận này sẽ giúp nhận diện rõ vấn đề, rút kinh nghiệm sâu sắc, đồng thời thúc đẩy ý thức tự rèn luyện, nâng cao trách nhiệm phụng sự nhân dân trong mỗi cán bộ, đảng viên.
Bên cạnh đó để thực hiện đồng thời vai trò lãnh đạo và quản lý trong tổ chức thì người đứng đầu phải có quyết tâm chính trị cao. Các cấp ủy, chính quyền phải thể hiện tinh thần tiên phong, gương mẫu, biến các nghị quyết, chỉ thị của Trung ương thành chương trình hành động cụ thể, phù hợp với đặc thù địa phương. Chỉ khi nắm chắc thực tiễn, hiểu rõ điểm mạnh, điểm yếu của đơn vị mình quản lý, họ mới có thể lãnh đạo sát sao, tạo chuyển biến tích cực trong công tác, góp phần vững chắc niềm tin của nhân dân vào Đảng và chính quyền.
Mục thứ hai - Mới về phương thức
Một là - Đổi mới cách thức tiếp xúc cử tri
Trong bối cảnh đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng, công tác tiếp xúc cử tri cần được tăng cường, đổi mới về hình thức, nội dung và phương pháp. Cần tăng cường gặp gỡ, trao đổi trực tiếp với cử tri để kịp thời nắm bắt tình hình, nguyện vọng và những bức xúc từ cơ sở; qua đó xử lý đúng đắn những hành vi vi phạm quyền làm chủ của nhân dân.
Người cán bộ tham gia tiếp xúc cử tri cần có kỹ năng giao tiếp, khéo léo trong ứng xử và thái độ tôn trọng, chân thành với cử tri. Hình thức tiếp xúc cũng phải được cách tân, linh hoạt, phù hợp với đối tượng cử tri và tình hình thực tế. Các buổi tiếp xúc cử tri hiện nay thường mang tính nghi lễ, hình thức còn rất cứng nhắc, thiếu tính thân thiện, dẫn đến sự hạn chế trong việc người dân tham gia ý kiến. Cần thay đổi môi trường tiếp xúc trở nên cởi mở, thân thiện, tạo điều kiện thuận lợi để cử tri mạnh dạn bày tỏ nguyện vọng, đóng góp vào việc nâng cao tính minh bạch, hiệu quả trong công tác điều hành và giám sát.
Đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Hải Phòng(ảnh : tư liệu)
Thủ tướng và các cử tri thanh niên, sinh viên, lao động trẻ(ảnh: tư liệu)
Hai là - Công tác kiểm tra - giám sát đổi mới
Hiện nay, sự phối hợp giữa công tác kiểm tra, giám sát của Đảng với hoạt động thanh tra, kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử vẫn còn nhiều hạn chế, thiếu chặt chẽ, dẫn đến việc xử lý vi phạm chưa thực sự nghiêm minh. Để khắc phục tình trạng này, cần tăng cường sự tham gia trực tiếp của Đảng vào công tác thanh tra, kiểm toán, đảm bảo tính độc lập, khách quan và tuân thủ đúng quy trình pháp luật. Đồng thời, cần mở rộng vai trò và nâng cao hiệu lực của Kiểm toán Nhà nước, phân định rõ chức năng, nhiệm vụ giữa các cơ quan để tránh chồng chéo, đồng thời thiết lập cơ chế phối hợp thông tin liên ngành hiệu quả.
Bên cạnh đó, việc xây dựng cơ chế cảnh báo sớm, chế tài đủ mạnh để ngăn ngừa vi phạm và xử lý nghiêm minh các hành vi tham nhũng là yêu cầu cấp thiết. Cùng với đó, cần nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ làm công tác phòng, chống tham nhũng, kết hợp với chính sách luân chuyển nhân sự định kỳ để đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả.
Đặc biệt, thay vì chỉ tập trung xử lý hậu quả, cần chú trọng công tác phòng ngừa ngay từ khâu xây dựng thể chế, bồi dưỡng đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên. Bởi lẽ, mỗi trường hợp vi phạm không chỉ gây tổn thất về vật chất mà còn làm suy giảm niềm tin của nhân dân, ảnh hưởng tiêu cực đến thế hệ tương lai. Do đó, phải coi công tác giáo dục, rèn luyện cán bộ là nhiệm vụ then chốt, nhằm hạn chế tối đa những hệ lụy do sai phạm gây ra.
Ba là - Đẩy mạnh chuyển đổi số và nâng cao hiệu quả thực hiện nghị quyết của Đảng.
Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) về xây dựng, chỉnh đốn Đảng đã tạo được tiếng vang lớn trong quần chúng nhân dân nhờ tính thực tiễn và hiệu quả rõ rệt. Thành công này khẳng định sự nghiệp của Đảng luôn gắn bó máu thịt với nhân dân, không có ai đứng ngoài cuộc. Trong bối cảnh chuyển đổi số trở thành xu thế tất yếu, công nghệ đã thâm nhập vào mọi mặt đời sống, hình thành nền tảng văn hóa số, xã hội số. Tuy nhiên, các thế lực thù địch cũng lợi dụng không gian mạng để tuyên truyền xuyên tạc, chống phá nền tảng tư tưởng của Đảng. Do đó, Đảng cần chủ động áp dụng phương thức "chiến đấu số", coi đây là nhiệm vụ cấp bách để bảo vệ chủ nghĩa xã hội, đấu tranh phản bác các luận điệu sai trái. Cần xây dựng hệ thống truyền thông số gần gũi, gắn kết với nhân dân, biến mạng xã hội thành công cụ đắc lực trong công tác tuyên truyền, định hướng dư luận. Phát triển đội ngũ công nghệ thông tin từ nhân dân, khuyến khích tiếng nói tích cực của quần chúng để củng cố niềm tin vào sự lãnh đạo của Đảng. Qua đó, nhân dân sẽ thấu hiểu rằng mọi cuộc đấu tranh đều vì mục tiêu cao cả: xây dựng Nhà nước pháp quyền "của dân, do dân, vì dân", đảm bảo quyền làm chủ thực sự thuộc về nhân dân.
Cán bộ Đồn biên phòng cửa khẩu quốc tế Hoa Lư phối hợp với Đoàn thanh niên xã Lộc Hòa, huyện Lộc Ninh, Bình Phước tuyên truyền, hướng dẫn người dân trên địa bàn quét mã QR để tìm hiểu các chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước trên mạng xã hội (ảnh: tư liệu)
Bốn là - “Then, chốt” vẫn là tinh thần trách nhiệm của các cán bộ, đảng viên
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng khẳng định: "Muôn việc thành công hay thất bại đều do cán bộ tốt hay kém...". Lời dạy đó đến nay vẫn còn nguyên giá trị, bởi cán bộ, đảng viên chính là cầu nối quan trọng giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân – vừa là người triển khai đường lối, chính sách, vừa là người phản ánh nguyện vọng, tâm tư của quần chúng. Áp dụng tư duy duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác - Lênin, có thể thấy con người không chỉ là sản phẩm của hoàn cảnh mà còn có khả năng cải tạo hoàn cảnh thông qua nhận thức và hành động. Do đó, việc xây dựng đội ngũ cán bộ có phẩm chất, năng lực và tinh thần trách nhiệm cao là yếu tố then chốt để thúc đẩy sự phát triển của đất nước.
Trong bối cảnh hiện nay, sự xuất hiện của thế hệ Gen Z – những người trẻ sinh ra và lớn lên trong kỷ nguyên số – đã mang đến những luồng sinh khí mới. Với tư duy cởi mở, khả năng sáng tạo và tiếp thu công nghệ nhanh nhạy, họ đang tạo ra những giá trị đột phá trong nhiều lĩnh vực, từ nghệ thuật, truyền thông đến khoa học kỹ thuật. Tuy nhiên, nếu thiếu sự định hướng đúng đắn, họ dễ bị ảnh hưởng bởi những luồng thông tin độc hại hoặc lệch lạc về tư tưởng. Trong khi đó, thế hệ 7X, 8X – những cán bộ trưởng thành trong giai đoạn chuyển giao giữa thời chiến và thời bình – lại sở hữu bề dày kinh nghiệm thực tiễn, ý chí kiên cường và khả năng thích nghi với thời đại số. Sự kết hợp giữa hai thế hệ này sẽ tạo nên sức mạnh tổng hợp, vừa bảo tồn được những giá trị truyền thống, vừa thúc đẩy tinh thần đổi mới, sáng tạo.
Tình yêu nước của thế hệ trẻ hôm nay không chỉ được thể hiện bằng lời nói, mà bằng suy nghĩ, hành động cụ thể. Các bạn trẻ tích cực tham gia các phong trào tình nguyện, khởi nghiệp, sáng tạo vì cộng đồng, không ngừng nâng cao tri thức để trở thành nguồn nhân lực trẻ chất lượng cao. Nhìn nhận những kết quả của thế hệ trẻ đạt được có thể thấy rằng họ có sự nhận thức mạnh mẽ về việc phải sống trọn vẹn với đam mê và tạo lập giá trị của riêng mình. Họ sẵn sàng phá bỏ tư tưởng sống an nhàn, an phận và luôn sáng tạo để tìm hướng đi mới, làm nên những giá trị khác biệt.
Các Gương mặt trẻ Việt Nam tiêu biểu và Gương mặt trẻ Việt Nam triển vọng năm 2024 chụp ảnh cùng Thủ tướng Chính phủ và Bí thư thứ nhất Trung ương Đoàn. Ảnh:nguồn tư liệu
Để phát huy tối đa tiềm năng của từng thế hệ, cần có sự phân công nhiệm vụ hợp lý và khoa học. Thế hệ trẻ nên được giao những nhiệm vụ đòi hỏi tư duy đột phá, tinh thần dám nghĩ dám làm và khả năng ứng dụng công nghệ vào thực tiễn. Ngược lại, lớp cán bộ kỳ cựu cần đảm nhận vai trò định hướng, dẫn dắt, truyền đạt kinh nghiệm, đồng thời thực hiện tốt công tác tự phê bình và phê bình để giữ vững kỷ luật, kỷ cương của Đảng. Sự kết hợp hài hòa giữa "tinh thần nhiệt huyết của tuổi trẻ" và "bản lĩnh vững vàng của kinh nghiệm" chính là chìa khóa để xây dựng đội ngũ cán bộ tinh nhuệ, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của sự nghiệp cách mạng trong thời kỳ mới.
Như vậy, việc nâng cao tinh thần trách nhiệm của cán bộ, đảng viên không chỉ dừng lại ở việc giáo dục đạo đức cách mạng mà còn cần có chiến lược phát triển nguồn nhân lực một cách bài bản, phù hợp với đặc điểm của từng thế hệ. Đây chính là cơ sở để xây dựng một bộ máy lãnh đạo vừa "hồng" vừa "chuyên", đủ sức lãnh đạo đất nước vượt qua mọi thách thức, hiện thực hóa mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.
Phần 3 - Kết quả thực tiễn
Cùng nhận thức đúng đắn về phương thức lãnh đạo là sẽ cùng nhau đi trên con đường lãnh đạo của Đảng - con đường tiến lên Xã hội chủ nghĩa. Việc nắm giữ, tổ chức và sử dụng quyền lực nhà nước một cách hiệu quả, minh bạch là điều kiện tiên quyết để hiện thực hóa các mục tiêu phát triển đất nước, đem lại lợi ích thiết thực cho nhân dân. Lịch sử dân tộc và thế giới đã chứng minh một chân lý bất biến: những triều đại hưng thịnh, những chính quyền vững mạnh đều xuất phát từ tư tưởng "lấy dân làm gốc", biết lắng nghe và thấu hiểu nguyện vọng của nhân dân. Trong suốt chiều dài lịch sử dựng nước và giữ nước, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc chính là yếu tố then chốt giúp dân tộc ta vượt qua mọi thử thách, từ công cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc đầy hy sinh, gian khổ đến sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc ngày nay.
Cùng chung tay, đoàn kết và linh hoạt trong phương thức thực hiện nghiêm đường lối của Đảng, thực hiện tốt những mục tiêu chính trị mà Đảng và Nhà nước đã đề ra sẽ là sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Thực tiễn cho thấy, những vụ việc tham nhũng, lạm dụng quyền lực gây thiệt hại lớn cho đất nước được phát hiện và xử lý đều có sự đóng góp quan trọng của dư luận xã hội. Điều này khẳng định vai trò giám sát của nhân dân là vô cùng quan trọng trong công tác xây dựng Đảng và quản lý nhà nước. Thông qua các kênh phản ánh của nhân dân, Đảng và Nhà nước có thể nắm bắt kịp thời tâm tư, nguyện vọng của quần chúng, từ đó điều chỉnh chính sách phù hợp, nâng cao chất lượng hoạch định và thực thi quyền lực nhà nước. Chủ tịch Hồ Chí Minh - vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc ta - đã chỉ rõ: "Cách mạng là sự nghiệp của quần chúng, chứ không phải là sự nghiệp của cá nhân anh hùng nào... Phải lấy việc phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân là mục đích, lẽ sống, niềm vui, hạnh phúc của mình... Có như vậy, gốc mới vững, mới bảo đảm cách mạng đi đến thắng lợi". Lời dạy đó của Người đến nay vẫn còn nguyên giá trị, đòi hỏi mỗi cán bộ, đảng viên phải không ngừng tu dưỡng, rèn luyện, đặt lợi ích của nhân dân, của đất nước lên trên hết.
Trong bối cảnh hiện nay, việc quán triệt và thực hiện nghiêm túc tư tưởng "dân là gốc" càng trở nên cấp thiết. Mỗi cấp ủy, mỗi cán bộ, đảng viên cần thấm nhuần sâu sắc bài học về sức mạnh nhân dân, luôn giữ vững mối liên hệ máu thịt với nhân dân, lấy phục vụ nhân dân làm mục tiêu cao nhất của mọi hoạt động. Có như vậy, quyền lực nhà nước mới thực sự là công cụ để phục vụ nhân dân, góp phần xây dựng một xã hội công bằng, dân chủ, văn minh, thực hiện thành công mục tiêu "dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh" như Đảng và nhân dân ta hằng mong muốn. Tư tưởng "dân là gốc" mãi mãi là ngọn đuốc soi đường cho Đảng Cộng sản Việt Nam trong sự nghiệp lãnh đạo cách mạng, là cơ sở để củng cố niềm tin yêu của nhân dân đối với Đảng và chế độ ta.
Bài: Nguyễn Thị Chinh